یکی از مهمترین تجهیزاتی که برای انتقال انرژی در محیط های ساختمان استفاده می شود، سیم و کابل برق است. البته سیم ها و کابل ها مصارف مختلفی دارند. می توان از آنها در سیستم های گوناگونی استفاده نمود. اما بیشترین محلی که می توان از آنها بهره مند شد، برای انتقال انرژی برق است.

سالیان طولانی است که از سیم ها و کابل ها برای انتقال برق در محیط های اداری، مسکونی، تجاری، صنعتی و ... استفاده می شود. اما آیا شما میدانید اولین بار سیم و کابل چطور ساخته شدند؟ یا این که در کدام کشور ابتدا به این فکر افتادند که می توان از هادی های الکتریکی برای انتقال برق استفاده کرد؟ 

زمانی که وارد فروشگاه سیم و کابل افشار نژاد خراسان می شوید، با انواع و اقسام سیم ها و کابل های رنگارنگ روبرو خواهید شد. این همه تنوع سیم ها و کابل ها انسان را در انتخابشان دچار سردرگمی می کند. اما اگر در مورد تاریخچه طراحی و تولید آنها اطلاعاتی داشته باشید، متوجه میشوید که بسته به محل مورد نظرتان، باید کدام نوع از سیم ها و کابل ها را خریداری و استفاده نمایید. 

تاریخچه استفاده از سیم و کابل در دنیا

اولین بار در سال 1850 میلادی استفاده از سیم ها و کابل ها برای انتقال برق رونق یافت. می دانیم که سیم ها دارای هادی الکتریکی هستند که توسط روکش های نارسا به کابل تبدیل می شوند. در آن سالها از این هادی ها برای انتقال انرژی استفاده می شد. 

پیشرفت استفاده از سیم و کابل منجر شد تا به مرور زمان تمامی محیط ها و اماکن عمومی، فانوس های دریایی، ایستگاه های قطار و ... که همگی نیاز به جریان الکتریسیته داشتند، از سیم ها و کابل ها استفاده کنند. تا برق را به راحتی به محیط های مورد نظر منتقل نمایند. 

در آن زمان جریان برق کم فشار بود و نیاز به وسیله ای احساس شد که بتواند انرژی برق را به راحتی به دیگر وسایل منتقل نماید. در سال 1830 کشتیرانانی که بر روی دریا سفر می کردند، کابل را ساختند. اما در آن زمان نمی دانستند که می توان از کابل برای مصارف دیگری نیز استفاده نمود. 

تا آن که برق کشف شد و سیم و کابل جزو تجهیزات لازم و ضروری مورد استفاده قرار گرفتند. کابل های برق در ابتدا روکشی نداشتند به همین دلیل بسیاری از افراد در اثر برق گرفتگی جان خود را از دست دادند. مردم به این فکر افتادند که باید چه کنند تا خطر برق گرفتگی را کاهش دهند. 

آنها در سال 1876 موفق شدند سیم و کابل را با روکش های پلاستیکی که از کائوچو های طبیعی تهیه شده بود، عایق نمایند. این روکش های پلاستیکی با نام گوتا پرکا شناخته می شدند. برای ساخت آنها ماده را به دور سیم پیچیده و آن را در دمایی معادل 130 تا 140 درجه سانتی گراد قرار می دادند. پس از آن بر روی سیم روکشی از سرب می پیچیدند و آن را می پوشاندند.  

انواع عایق های سیم و کابل

عایق های مناسب برای سیم ها و کابل ها از چه سالی ساخته شد؟

تولید سیم و کابل در سالهای اولیه که منجر به مرگ افراد بسیاری در اثر برق گرفتگی گردید، مردم را به این فکر واداشت که باید برای این سیم ها و کابل ها عایق های مناسبی تولید نمایند. از این رو در سال 1887 دانشمندان ماده ای را کشف کردند که بسیار سبک و ارزان بود.

این ماده باکالیت نام داشت و از آن برای 10 کیلو ولت سیم و کابل سه رشته ای استفاده کردند. در سال 1935 نمونه دیگری از عایق ها طراحی و کشف شدند که به عایق های کاغذی شهرت داشتند. این عایق ها توسط دانشمند سوئیسی به نام بورل کشف شدند. 

سرعت و پیشرفت تکنولوژی منجر شد تا صنعت سیم و کابل نیز هر روز بیش از پیش پیشرفت نماید. سرانجام در سال 1953 کابل های خشک با عایق پلی اتیلن کراس تولید شدند. که این کابل ها با عایق های مناسب در کارخانه جنرال الکتریک ساخته شدند. 

امروزه با استفاده از این عایق ها می توان کابل ها و سیم های فشار قوی فراتر از 500 ولت را طراحی و تولید نمود. البته در حال حاضر بازار سیم و کابل دنیا در دست کشورهای اروپایی و آمریکایی است. اما هر دوی این کشور ها در ساخت سیم ها و کابل ها از ماهیت یکسانی استفاده می کنند. 

کاربرد سیم و کابل در صنایع مختلف

تاریخچه استفاده از سیم و کابل در ایران 

کشور ایران برای اولین بار در سال 1282 به سیم ها و کابل های روکش دار دست یافتند. این سیم ها و کابل ها توسط پدر برق ایران، آقای محمد حسین امین الضرب وارد کشور شدند. پس از آن که سیستم برق رسانی در شهرهای ایران رونق گرفت، نیاز به استفاده از این سیم ها و کابل ها نیز افزایش یافت. 

پس سرمایه گذاران تصمیم گرفتند اقدام به واردات سیم و کابل و حتی دانش ساخت آن از دیگر کشور های نمایند. این سرمایه گذاری موفقیت های بسیاری را برای ایران به همراه داشت. به گونه ای که امروزه نه تنها ایران وارد کننده سیم و کابلهای مختلف نمی باشد، بلکه صادر کننده این تجهیزات نیز به شمار می رود. 

علاوه بر آن طراحی و ساخت فاراتل/ ترانس/ استابلایزر نیز در کنار تولید سیم و کابل انجام می دهند. که از جمله تجهیزات برقی لازم و ضروری به شمار می روند. کلمه سیم از زبان فرانسوی وارد ایران شده و از آن زمان تا کنون این تجهیزات انتقال برق با نام سیم شناخته می شوند. 

در حال حاضر در ایران بیش از 250 کارخانه، شرکت دولتی و خصوصی با ظرفیت 800 هزار تن در سال، به تولید سیم و کابل در این کشور مشغول هستند. محصولاتی که توسط این شرکت ها و کارخانه ها تولید می شوند، به کشور های ترکیه، ترکمنستان، سوریه، عراق، افغانستان و آذربایجان صادر می شوند. 

انواع سیم ها و کابل های انتقال برق

امروزه سیم ها و کابل ها در دودسته چند رشته ای و تک رشته ای طراحی و تولید می شوند. البته کاربرد استفاده از سیم های چند رشته ای بیشتر است. این سیم ها به دلیل داشتن ضخامت بالا، قدرت انعطاف پذیری بالا و ... نسبت به سیم های مفتولی پرکاربردتر هستند. 

اصولا از سیم و کابل چند رشته ای برای صنعت هایی که نیاز به لحیم کاری دارند، استفاده می شود. از جمله مدار های الکترونیکی. این سری از سیم ها و کابل ها بسیار مقاوم بوده و به راحتی دچار تغییر نمی شوند. از این رو خریداران می توانند با استفاده از این نمونه سیم ها و کابل ها در صنایع مختلف، اطمینان خاطر بیشتری داشته باشند. 

البته لازم به ذکر است که تولید سیم ها و کابلهای چند رشته ای برای تولید کنندگان مقرون به صرفه نیست. زیرا این سیم ها نسبت به سیم های مفتولی از هزینه بالاتری برخوردار هستند.